Elbląg to jedno z najstarszych miast w Polsce i jednocześnie najstarsze miasto w województwie warmińsko-mazurskim. Prawa miejskie Elbląg uzyskał w 1246 roku, a jako rok założenia przyjmuje się 1237. Obecnie jest siedzibą powiatu elbląskiego oraz gminy wiejskiej, jednak samo miasto stanowi odrębną jednostkę administracyjną. W przeszłości Elbląg posiadał prawo do czynnego wyboru króla. Elbląg jest także najniżej położonym miastem w kraju.
Nazwa miasta pochodzi od nazwy rzeki Ilfing, która obecnie nosi nazwę Elbląg. Ilfing została nazwana tak przez podróżnika Wulfstana w 890 roku. Najprawdopodobniej miasto przejęło w 1237 roku nazwę od rzeki i od tej pory nazywane było Elbing. W późniejszych dokumentach z 1835 roku pojawia się już nazwy Elbing, Elbinga, Elbiag, Elblag. 
Jak wykazały prace archeologiczne, pierwsza osada, będąca małym grodem, powstała na wyspie u ujścia rzeki Elbląg. Jednak najazdy Pogezanów ją zniszczyły, a Krzyżacy jej już nie odbudowali. Przenieśli więc osadę na miejsce dzisiejszego podzamcza. Sprowadzono kolonistów niemieckich i umocniono zabudowę tak, że nawet najazdy Prusów nie spowodowały jej upadku. Musiała więc być ufortyfikowana. Ciekawi także fakt, iż miejscowość ta otrzymała nader szybko prawa miejskie i to na prawach lubeckich, a nie jak pozostałe miejscowości, chełmińskim. To sprawiało, że musiała być to bardzo ważna osada dla Krzyżaków. Ulice, wzorem innych państw bałtyckich, wytyczono prostopadle do rzeki, a ulica, która przecinała je w poprzek, stanowiła rynek miasta. W XIII wieku rozpoczęła się budowa murowanego zamku. Elbląg stał się siedzibą mistrza krajowego, co postawiło miasto na najważniejszej pozycji względem innych miast. W mieście rozwijał się handel, rzemiosło, port morski. Do miasta napływała ludność z innych miast, w tym między innymi Maklemburczycy, Lubeczanie, Holendrzy, Anglicy, Szkoci. Miasto było także członkiem Hanzy, w życiu której uczestniczyło dość aktywnie.
Na nieszczęście dla Elbląga, w siłę rosła mu konkurencja w postaci Gdańska. Kiedy to miasto przeżywało swój wielki rozkwit, Elbląg zaczął podupadać. Dodatkowym czynnikiem utrudniającym żeglugę do portu w Elblągu okazała się przyroda. Jednak kiedy Gdańsk się buntował, Elbląg znów rozkwitał, a cały handel morski przenosił się nad rzekę Elbląg. Jednak nie trwało to zbyt długo i ostatecznie to Gdańsk wygrał tą cichą „wojnę” o handel zamorski.
Liczne wojny, okupacje, rozbiory Polski odznaczyły swe piętno na Elblągu. Miasto powoli traciło dawny blask i znaczenie, by stać się w końcu jednym z wielu miast. O ciekawej historii miasta przypominają zachowane do dzisiejszych czasów zabytki.
Jednym z najważniejszych punktów na mapie turystycznej miasta jest kościół katedralny św. Mikołaja. Budowla datowana jest na XIII i XV wiek. Ponieważ 26 stycznia 1777 roku piorun wywołał dotkliwy pożar świątyni, przebudowano ją. Wciąż można jednak podziwiać zabytkowe wnętrze. Istnieje tu późnogotycki tryptyk, gotyckie drewniane figury apostołów w nawie głównej, brązowa chrzcielnica z 1387 roku czy gotycki relikwiarz Krzyża Świętego.
Innym ważnym dla miasta zabytkiem jest Brama Targowa pochodząca z 1309 roku, która jest pozostałością po fortyfikacjach miejskich. Wart zobaczenia jest także zespół dawnego zamku i podzamcza.