W województwie wielkopolskim, nad rzeką Gwdą, z niewielkiej wioski rybackiej powstało piękne miasto o nazwie Piła. Obecnie liczy ponad 74 tysiące mieszkańców i jest jednym z większych ośrodków miejskich w województwie.
Najprawdopodobniej w czasach zamierzchłych znajdowały się tam tartaki karczujące okoliczne lasy, stąd polska nazwa tego miasta Piła, która także w języku niemieckim oznaczała „tartaczny młyn” Schneidemühl. Warto zaznaczyć,że w tekstach łacińskich nazwa miasta jest identyczna, jak dziś – pamiętając o nie używaniu polskich znaków, a więc Pila.
Prawa miejskie Piła otrzymała najprawdopodobniej w XV wieku, a przywileje te potwierdził król Zygmunt Stary w 1513 roku. Piła była miastem królewskim, które miało charakter handlowo-rzemieślniczy. Leżało w starostwie ujsko-pilskim. Z racji swego charakteru w latach 1626 i 1834 nawiedzały ją dotkliwe pożary. Natomiast w roku 1655 i połowie XVIII wieku wojska szwedzkie dokonały w mieście potężnych zniszczeń. Piły nie oszczędzała także natura, która w 1720 roku powodzią spowodowała zabagnienie obszarów miejskich.
Kolejne dzieje miasta to przyłączenie go do Królestwa Prus w wyniku I rozbioru Polski w 1772. Do Piły sprowadziło się sporo ludności pochodzenia niemieckiego. Dzięki kolei, która pojawiła się w mieście w II połowie XIX wieku, Piła zaczęła się szybciej rozwijać. Pod koniec XIX wieku miasto stało się ośrodkiem przemysłu oraz handlu produktami rolno-spożywczymi, jednak jednym z największych ówczesnych zakładów
zajmujących się naprawą taboru kolejowego (Reichsbahn Ausbesserungswerk). To także w Pile miała mieścić się jedna z największych fabryk
samolotów Albatros Flugzeugwerke, której budowę rozpoczęto w 1913 roku. Kiedy wybuchła I wojna światowa, miesięcznie opuszczało ją ok 100 samolotów.
W czasie Wielkiej Wojny w Pile znajdował się także obóz jeniecki. W 1919 roku miasto stało się bazą wojsk niemieckich prowadzących działania przeciw powstańcom wielkopolskim, wśród których byli także mieszkańcy miasta. Po zakończeniu wojny, Piła pozostała w rękach niemieckich z uwagi na fakt, iż mieszkało tam bardzo dużo ludności niemieckiej, co przeważyło o decyzji. Co ciekawe granica z Polską przebiegała ok. 6 km na południe od centrum miasta.
II wojna światowa przyniosła Pile i jej mieszkańcom wiele cierpienia i strat. Miasto zostało prawie całkowicie zniszczone – zniszczenia centrum
miasta sięgały 90%. Wynikało to m.in. z faktu, że w Pile znajdował się duży ośrodek zbrojeniowy. Wysiedlenia dotknęły przede wszystkim ludność niemiecką. Ich apogeum to rok 165. Obecnie Piła jest miastem na prawach powiatu. Pomimo, iż historia nie obchodziła się łaskawie z zabytkami miasta, warto jest zobaczyć m.in. Kościół p.w. św. Stanisława Kostki, który jest najstarszym obiektem sakralnym zachowanym w Pile. Wart także zobaczenia jest Kościół p.w. św. Antoniego Padewskiego nawiązujący w swej architekturze do wiodącego w latach 30-stych XX wieku awangardowego budownictwa. Kolejnym zabytkiem Piły jest Kościół p.w. świętej Rodziny wybudowany w stylu neobaroku, trójnawowy, ze sklepieniami kolebkowymi, które ozdobiono malowidłami utrzymanymi w stylu barokowym, przedstawiającymi sceny z życia Świętej Rodziny. I oczywiście nie można pominąć Muzeum Stanisława Staszica. Znajduje się ono w niewielkim domku, w którym prawdopodobnie urodził się w roku 1755 ks. Stanisław Staszic. Budynek został zniszczony podczas II wojny światowej, ale odbudowano go po wojnie. W muzeum można
zobaczyć pamiątki związane z życiem Staszica oraz jego działalnością publiczną, a także zbiór książek i ich tłumaczeń oraz mebli i obrazów z epoki.